کنکور ، دانلود سوالات کنکور

درباره ي ارتباط تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي درسي ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارند.

از ديدگاه سنتي، بين تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي درسي هيچ گونه ارتباطي وجود ندارد. اولين بار تابا، با ترسيم پيوستاري نشان داد که چگونه طراحي برنامه ي درسي و تکنولوژي آموزشي از هم متفاوت اند، ولي در عين حال هم سو و هم جهت و در طول يکديگر دريک پيوستار قرار دارند. در يک طرف اين پيوستار در مورد متغيرها تصميم گيري هاي کلي و کلان به عمل مي آيد و در طرف ديگر آن، اين متغيرها بايد توسط معلم با به کارگيري تکنولوژي آموزشي، در جريان آموزش به شکل عملياتي در آيند.

در ديدگاه جديد تر، برنامه ريزي درسي و تکنولوژي آموزشي با يکديگر هم پوشي کاملي دارند و تميز و تفکيک بين اين دو نظام مشکل است.

در اين مقاله ضمن تشريح ارتباط ميان تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي هاي آموزشي و درسي، شباهت و تفاوت هاي آن ها مورد بحث قرار مي گيرد.

تکنولوژي آموزشي را مي توان فعاليتي نظام مند براي بهره گيري از يافته هاي علوم و فنون در جهت کارآمدتر ساختن فرايند ياددهي – يادگيري دانست که سه جنبه دارد: سخت افزاري، نرم افزاري، و حل مسئله.

از جمله ويژگي هاي تکنولوژي آموزشي مي توان به موارد زير اشاره کرد.

تکنولوژي آموزشي فرايندي است نظام مند به اين معنا که اجزايي را از روي تفکر منطقي آن چنان در کنار هم قرار مي دهد که آن اجزا در اثر ارتباط و تأثير متقابل، يک سيستم را تشکيل مي دهند و درجهت تحقق هدف هاي مشخص کارايي مي يابند. تکنولوژي آموزشي از مجموعه اطلاعات نظري، تجربي، و علمي علوم متفاوت بهره مي گيرد. امروزه ثابت شده است، آموزش موفق آموزشي است که مبتني بر خط زنجيره اي زير باشد.

طراحي – اجرا – ارزشيابي

با استفاده از اين خط زنجيره، ديگر تفاوتي ميان آن چه که بايد تدريس شود و آن چه که تدريس مي شود، مشاهده نخواهد شد. از سوي ديگر، چيزي مورد ارزيابي قرار مي گيرد که با طراحي و پيش بيني قبلي مورد استفاد قرار گرفته است. تکنولوژيست آموزشي بايد براي آموزش طراحي کند، بر اساس طرح تهيه شده آموزش را به مرحله ي اجرا در آورد، با اجراي ارزشيابي به بررسي ميزان پيشرفت تحصيلي فراگيرندگان بپردازد، از ميزان تحقق اهداف مورد انتظار آگاهي يابد، و سرانجام از نتايج به دست آمده براي بهبود فعاليت ها استفاده کند.

برنامه ريزي درسي

برنامه ريزي درسي به بياني ساده، شامل تعيين چارچوب برنامه ي آموزش محتواي برنامه ي درسي است.

برنامه ريزي درسي را پيش بيني و تهيه ي مجموعه فرصت هاي يادگيري در جهت نيل به اهداف آموزشي نيز تعريف کرده اند. طي فرايند برنامه ريزي درسي درصدد آنيم که بهره گيري از روش هاي مبتني بر نتايج پژوهش و بررسي، زمينه هاي تحقق اهداف از پيش تعيين شده ي آموزشي را فراهم کنيم.

مراحل برنامه ريزي درسي عبارتند از:

1- تعيين هدف هاي کلي و عيني

2- طرح ريزي و تعيين چارچوب برنامه هاي درسي يا حيطه هاي برنامه ها

3- اجراي برنامه هاي درسي در محيط هاي واقعي آموزشي

4- ارزشيابي از برنامه و نتايج آن ها.

ارتباط برنامه ريزي آموزشي و برنامه ريزي درسي

برنامه ريزي آموزشي که برنامه ريزي درسي را نيز شامل مي شود، عبارت است از کاربرد روش تحليلي در مورد هر يک از اجزاي نظام آموزشي و برنامه ريزي براي آن ها به منظور استقرار يک نظام آموزشي کارامد. در برنامه ريزي آموزشي، برنامه هاي کلان در سطح ملي، منطقه اي، قاره اي و جهاني، به وسيله ي سازمان هاي آموزشي تهيه مي شوند. اين برنامه ها صرفاً جنبه هاي کمي و اجرايي دارند و مبناي کار برنامه ريزان درسي قرار مي گيرند.

پس از تهيه ي برنامه هاي کلان و اساسي به وسيله ي برنامه ريزان آموزشي، نوبت به برنامه ريزان درسي مي رسد تا برنامه هاي کيفي و محتوايي هر يک از تخصص هاي مورد نياز را تهيه، ارائه و اجرا کنند.

حاصل فعاليت برنامه ريزان درسي، تهيه و توليد برنامه هاي درسي است که در نظام هاي متمرکز، به صورتي يکسان براي تمامي استان ها، مناطق و نواحي آموزشي تهيه مي شوند و براي اجرا در اختيار مسئولان اجرايي قرار مي گيرند.

ارتباط تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي درسي

پيشرفت هاي روز افزوني که امروزه در عرصه هاي متفاوت علمي، فني، آموزشي و ... صورت گرفته اند، برنامه ريزان آموزشي و درسي، کارشناسان و صاحب نظران مسائل آموزشي را واداشته است تا ساختار، اهداف، برنامه ها، محتوا و روش هاي نظام آموزشي خود را به روز کنند و خود را با اين پيشرفت ها هماهنگ و هم سو سازند. يکي از مهم ترين راهبردهايي که به برنامه ريزان آموزشي و درسي کمک هاي محسوس و شايان توجهي مي کند، استفاده از تکنولوژي آموزشي در برخورد با مسائل کمي و کيفي آموزش و پرورش است.

تکنولوژي آموزشي در سطح کلان، تمام فعاليت هاي آموزشي اعم از برنامه ريزي هاي آموزشي و درسي، تحليل محتوا، توليد مواد آموزشي، رسانه ها و ابزارها،  و مديريت آموزشي را در بر مي گيرد و در طراحي، اجرا، و اصلاح مجدد برنامه هاي درسي و تجارب آموزشي، نقش مهمي را ايفا مي کند. به عبارت ديگر، تکنولوژي آموزشي، روشي اصولي و منطقي براي حل مشکلات آموزشي و برنامه ريزي درسي است که با نگرش نظام مند همراه است و به طراحي سيستم هاي آموزشي دراز مدت و جامع که کل نظام آموزشي جامعه را در بر مي گيرد، مربوط مي شود. اين، همان ايفاي نقش حل مسئله توسط تکنولوژي آموزشي است.

در مجموع، نقش عمده ي تکنولوژي آموزشي، کمک به بهبود کارايي کل فرايند تدريس و يادگيري است.

برنامه ريزي درسي عبارت است از پيش بيني و تهيه ي مجموعه فرصت هاي يادگيري براي جمعيتي مشخص به منظور نيل به آرمان ها و هدف هاي آموزشي و پرورشي که معمولاً در مدرسه انجام مي گيرد. برنامه ريزي درسي بيشتر در پي آن است که چه چيزي با چه هدفي و با چه محتوايي به چه کسي آموزش داده شود. فرايند برنامه ريزي درسي نيز مانند تکنولوژي آموزشي شامل طراحي، اجرا و ارزشيابي است که به دست يابي به اهداف آموزشي مي انجامد.

در برنامه ريزي درسي، ابتدا هدف هاي کلي مشخص مي شوند و بر اساس اين اهداف، خط مشي برنامه ي درسي تنظيم مي گردد. مهم ترين مواردي که در برنامه ريزي درسي بايد در نظر گرفته شوند، عبارت اند از: تدوين مطالب آموزشي، انتخاب مواد و وسائل، نحوه ي اجراي برنامه و سنجش تحصيلي. تکنولوژيست آموزشي زمينه هاي اجراي برنامه ي درسي را با مواد آموزشي مشخص و روش هاي مناسب يادگيري فراهم مي کند. او هم چنين، مشخص مي کند که شاگردان چه نوع مهارت ها و معلوماتي را بر مبناي برنامه ي درسي و محتواي آن احتياج دارند و طرح لازم براي کسب مهارت ها و اخذ معلومات را تهيه مي کند.

به اين ترتيب، تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي درسي ارتباطي تنگاتنگ با يکديگر دارند. زيرا هدف هردو، طراحي فرصت هاي مناسب براي يادگيري بهتر يادگيرنده و حداکثر بهره وري از اين فرصت هاست. هر دو رشته شامل مراحل طراحي، اجرا و ارزش يابي هستند. برنامه ريزي درسي عامل تحقق اهداف برنامه هاي آموزشي و تکنولوژي آموزشي عامل تحقق هدف هاي برنامه ي درسي است.

بر اين اساس، برنامه ريزي درس مجموعه فعاليت هايي تلقي مي شود که ميان عناصر اصلي برنامه هاي درسي (هدف، محتوا، روش و ارزشيابي) ارتباط برقرار مي کند، اما زمينه ي ايجاد تغيير و تحول در نظام برنامه ي درسي از طريق تکنولوژي آموزشي به وجود مي آيد. در واقع، برنامه ريزي درسي و تکنولوژي آموزشي در کنار هم و با بهره مندي از يکديگر مي توانند فرايند آموزش را تسهيل کنند. بنابراين رابطه ي اين دو رابطه اي طولي است و با يکديگر هم پوشي دارند.

رابطه ي تکنولوژي آموزشي با برنامه ريزي آموزشي

تکنولوژِي آموزشي، با استفاده از يافته هاي تمام علوم، به حل مسائل آموزشي مي پردازد. هدف اصلي آن، ايجاد يادگيري مؤثرتر، پايدارتر و تغيير در کيفيت يادگيري و افزايش بازدهي آموزشي است. برنامه ريزي آموزشي در کنار گرايش هاي ديگر مجموعه ي علوم  تربيتي، ابزار هاي بهينه کردن يادگيري را فراهم مي کند. ارتباط تکنولوژي آموزشي با برنامه ريزي آموزشي، ارتباطي طولي است. قبلاً مشخص شد که تکنولوژي آموزشي با برنامه ريزي درسي هم رابطه ي طولي و نوعي هم پوشي دارد.

موضوع برنامه ريزي آموزشي، تهيه و پيش بيني برنامه هاي کلان کمّي براي توسعه ي دوره هاي کلان، در سطح ملي يا منطقه اي، قاره اي، و جهاني به وسيله ي سازمان هاي آموزشي تهيه مي شوند. اين برنامه ها صرفاً جنبه ي کمي و اجرايي دارند و مبناي کار برنامه ريزان درسي قرار مي گيرند. آن ها برنامه هاي کيفي و محتوايي هر يک از تخصص هاي مورد نياز را تهيه و ارائه مي کنند. تکنولوژي آموزشي در واقع آخرين حلقه ي اين زنجيره ي رشته هاي وابسته به هم است که بر اساس تعريف آن، به طراحي، اجرا و ارزشيابي منابع و فرايندهاي يادگيري مي پردازد و برنامه هاي عمومي تهيه شده به وسيله ي برنامه ريزان درسي را، با توجه به شرايط و ويژگي هاي هر يک از محيط هاي يادگيري خاص، ترجمه مي کند، آن را براي شاگردان خاص به اجرا در مي آورد و با انجام ارزشيابي هاي مکرر، ميزان دست يابي شاگردان به هدف هاي آموزشي را ارتقا مي بخشد.